انسان‌ها همواره به یافتن راه‌های تازه برای یادگیری بهتر و سریع‌تر علاقه‌مند بوده‌اند. از سوی دیگر، مدّت زمانی که هر کس می‌تواند صرف یادگیری چیزهای جدید کند محدود است. بنابراین، استفاده بهینه از زمان، نقشی اساسی در این مورد بازی می‌کند و البته، یاد داری، یادآوری و انتقال اطلاعات نیز جایگاه خاص خود را دارا می‌باشد. توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند که اطلاعات فرا گرفته را به‌طور دقیق به خاطر بسپارید، بعداً آن‌ها را به یادآورید و به‌طور مؤثری از آن‌ها در موقعیت‌های مختلف استفاده کنید.
۱) تقویت حافظه
توصیه‌های اولیه مانند بهبود تمرکز، اجتناب از باعجله حفظ کردن مطالب و سازمان‌دهی به اوقات مطالعه، نقطه شروع خوبی است امّا با استفاده از مطالب مختلف روان‌شناسی نیز می‌توانید کارایی یادگیری خود را به نحو چشمگیری بهبود بخشید.
۲) به یادگیری (و تجربه کردن) چیزهای جدید ادامه دهید
یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌ها برای یادگیری اثربخش‌تر، ادامه دادن یادگیری است. در مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۴ در مجله نیچر به چاپ رسید، آمده بود که کسانی که تردستی یاد می‌گیرند بر حجم ماده خاکستری در قطعه پس‌سری آن‌ها، ناحیه‌ای در مغز که به حافظه دیداری مرتبط است، افزوده می‌شود. هنگامی‌که این افراد تمرین کردن مهارت تازه را متوقف کنند، مادّه خاکستری اضافی از بین می‌رود.
بنابراین، اگر شما زبان تازه‌ای را فرا می‌گیرید، تمرین کردن آن زبان برای حفظ پیشرفتی که به دست آورده‌اید اهمیت دارد. همان‌طور که شاخ و برگ‌های زائد درختان را قطع می‌کنند، در مغز نیز این فرایند هرس کردن وجود دارد. برخی مسیرهای اطلاعاتی در مغز حفظ می‌شود و برخی دیگر حذف می‌شوند. اگر می‌خواهید اطلاعات جدیدی که به‌تازگی یاد گرفته‌اید در مغزتان حفظ شوند، به تمرین و مرور ذهنی آن‌ها بپردازید.
۳) یادگیری از چندراه مختلف
سعی کنید یادگیری را از چند راه مختلف انجام دهید. مثلاً به‌جای آن‌که فقط از طریق گوش کردن به یک وسیله پخش صدا به یادگیری بپردازید (یادگیری شنیداری)، راه دیگری برای تمرین و مرور ذهنی اطلاعات، هم به‌صورت کلامی و هم دیداری بیابید. مثلاً آنچه یاد گرفته‌اید را برای دوستتان تشریح کنید، از آن یادداشت بردارید یا یک نقشه ذهنی برای آن رسم کنید. با یادگیری از چندراه مختلف، درواقع به استحکام بخشیدن بیشتر اطلاعات در ذهنتان کمک خواهید کرد. هر چه در ناحیه‌های بیشتری از مغز، اطلاعات درباره یک موضوع ذخیره شده باشد، ارتباطات درونی بیشتری برقرار می‌شود. این افزونگی اطلاعات بدین معنی است که با در دست داشتن یک سرنخ واحد، امکان بیشتری برای استخراج اطلاعات از ناحیه‌های مختلف حافظه وجود خواهد داشت. این ارجاعات متقابل اطلاعات یعنی ما مطلب را یاد گرفته‌ایم نه این‌که صرفاً حفظ کرده باشیم.
۴) آنچه یاد گرفته‌اید را به کس دیگری بیاموزید
یکی از بهترین راه‌های یادگرفتن یک‌چیز، آموختن آن به فردی دیگر است. ابتدا آنچه یاد گرفته‌اید را به کلمات و عبارات خود ترجمه کنید. خود این فرایند به‌تنهایی به استحکام بیشتر و یکپارچگی اطلاعات در مغز شما کمک می‌کند. سپس راهی را پیدا کنید تا آنچه یاد گرفته‌اید را با دیگران به اشتراک بگذارید. اگر هیچ فردی را نیافتید که به‌طور حضوری مطالب را با او در میان بگذارید می‌توانید به وب‌نویسی (blog) روی‌آورید.
۵) از آموخته‌های قبلی برای یادگیری جدید استفاده کنید
یکی دیگر از بهترین راه‌های اثربخش‌تر کردن یادگیری، استفاده از یادگیری رابطه‌ای است که مستلزم ارتباط دادن اطلاعات جدید به چیزهایی است که از قبل می‌دانستید. برای مثال، چنانچه در حال مطالعه نمایشنامه رومئو و ژولیت هستید، می‌توانید آنچه درباره این نمایشنامه یاد گرفته‌اید را با دانش قبلی خود درباره شکسپیر، دوره تاریخی که در آن می‌زیسته و سایر اطلاعات مربوط، مرتبط سازید.
۶) تجربه عملی به دست آورید
برای بسیاری از ما، یادگیری مستلزم خواندن کتاب و مقاله، حضور در کلاس و جلسات سخنرانی، و یا انجام پژوهش در کتابخانه و بر روی وب است. با وجودی که یافتن اطلاعات و سپس نوشتن آن‌ها اهمیت دارد امّا دانش و مهارت‌های جدید را به محک تجربه زدن، چیز دیگری است و یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌ها برای بهبود یادگیری است. اگر در حال کسب مهارت یا توانایی تازه‌ای هستید، بر روی به دست آوردن تجربه عملی تمرکز کنید. اگر یک مهارت ورزشی است، آن فعالیت را به‌طور مرتب انجام دهید. اگر در حال یادگیری یک زبان جدید هستید، هیچ فرصتی را برای صحبت کردن به آن زبان با فردی دیگر از دست ندهید.
۷) به جای تلاش برای به یادآوردن، پاسخ را ببینید
البته یادگیری فرایند کاملی نیست. گاهی اوقات، جزئیات چیزهایی که فراگرفته‌ایم را فراموش می‌کنیم. اگر برای به یادآوردن مطلبی با خود کلنجار می‌روید و به ذهنتان فشار می‌آورید، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بهتر است پاسخ درست را از کسی بپرسید یا از منبعی به دست آورید. مطالعات نشان داده‌اند که هر چه بیشتر زمان صرف به یادآوردن یک مطلب کنید، احتمال این که در آینده دوباره آن را فراموش کنید بیشتر است. چرا؟ زیرا این تلاش برای به یادآوردن اطلاعات آموخته شده قبلی، درواقع به‌جای پاسخ درست به یادگیری «حالت خطا» می‌انجامد.
۸) بهترین شیوه یادگیری خود را کشف کنید
یک راهبرد خوب دیگر برای بهبود اثربخشی یادگیری، درک عادت‌ها و سبک‌های یادگیری خود است. نظریه‌های مختلفی درباره سبک‌های یادگیری وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین شیوه یادگیری خود را بهتر درک کنید. نظریه هوش چندگانه گاردنر، به توصیف هشت نوع هوش می‌پردازد که می‌تواند به آشکارسازی قدرت‌های فردی شما کمک کند. سبک‌های یادگیری یونگ نیز می‌تواند به شما کمک کند تا ببینید کدام راهبرد یادگیری بهترین کاربرد را برای شما دارد.
۹) استفاده از آزمون برای بهبود یادگیری
هرچند ممکن است به نظر آید که صرف زمان بیشتر برای مطالعه، یکی از بهترین راه‌های به حداکثر رساندن یادگیری است امّا پژوهش‌ها نشان داده‌اند که امتحان گرفتن کمک می‌کند تا آنچه یاد گرفته‌اید را بهتر به خاطر بسپارید، حتی اگر آن مطلب در امتحان نیامده باشد. مطالعات نشان داده‌اند که دانشجویانی که مطالعه کرده‌اند و سپس از آن‌ها امتحان گرفته شده است، یادآوری بلند مدّت بهتری از مطالب داشته‌اند، حتی در مورد اطلاعاتی که در امتحان نیامده باشد. دانشجویانی که زمان بیشتری برای مطالعه در اختیار داشتند امّا از آن‌ها امتحان گرفته نشده است، قدرت یادآوری به مراتب کمتری داشته‌اند.
۱۰) دست از انجام چند کار هم‌زمان بردارید
برای سال‌های متمادی این‌گونه فکر می‌شد که کسانی که چندکاره هستند و بیشتر از یک کار را در یک زمان انجام می‌دهند، مزیتی بر دیگران دارند. اما اکنون پژوهش‌ها نشان می‌دهند که انجام چند کار هم‌زمان می‌تواند باعث اثربخشی کمتر یادگیری گردد. با پریدن از یک فعالیت به فعالیت دیگر و انتقال تمرکز، یادگیری شما کندتر و کم اثرتر می‌شود و خطای بیشتری می‌کنید. چگونه می‌توانید از این خطر اجتناب کنید؟ توجه خود را بر روی کاری که در دست دارید متمرکز سازید و برای مدّت زمان از پیش تعیین‌شده‌ای به کار ادامه دهید.
